Tytuł: Nowe wyrazy złożone o podstawie zdezintegrowanej
Autor: Donata Ochmann
Wydawnictwo: Księgarnia Akademicka
Miejsce wydania: Kraków
Rok wydania: 2004
Ilość stron: 249
Opis:
Książka poświęcona jest jednemu z najnowszych i najbardziej produktywnych zjawisk słowotwórczych w polszczyźnie, a mianowicie wyrazom złożonym zawierającym człony cyber-, e-, eko-, ero-, euro-, info-, kato-, narko-, -fon, -mat itp. (ponad 800 jednostek, np. cyberkultura, cyberterroryzm, e-sklep, e-podpis, ekowarzywo, ekoterroryzm, eromania, eroklub, euroregion, euroentuzjasta, infolinia, infokiosk, katolewica, katofaszysta, narkodolar, narkoimpreza, domofon, bankofon, bankomat, parkomat itd., itd.). Stanowią one odbicie współczesnych tendencji obserwowanych w słowotwórstwie polskim: m.in. ogólny wzrost liczby compositów, zmiana proporcji między poszczególnymi ich typami, powstanie nowych modeli, internacjonalizacja, dążenie do skrótowości i wyrazistości znaczeniowej, a także do atrakcyjności formalnej derywatów. Analizowane serie wyrazów są zarazem odzwierciedleniem zachodzących obecnie przemian społeczno-kulturowych, np. w zakresie globalizacji, cyfryzacji, integracji europejskiej, ekologii, obyczajowości itd. W pracy przedstawiono genezę modelu, jego relacje z innymi zjawiskami słowotwórczymi, a także jego funkcjonowanie w różnorodnych tekstach, co umożliwia zdefiniowanie poszczególnych cząstek, a ponadto wyjaśnienie przyczyn ogromnej popularności zjawiska.
Z wniosków:
Model ów charakteryzuje względna nowość. Wyraźne są paralele z funkcjonującymi od dawna w polszczyźnie złożeniami jednostronnie motywowanymi i quasi-złożeniami zawierającymi greckie lub łacińskie człony związane (eko-, -fon). Z drugiej strony silny jest wpływ formacji obcych – najczęściej konkretnych wzorów leksykalnych zapożyczanych lub kalkowanych. Powstanie nowych form na gruncie polskim z udziałem obcych wyrazów już zadomowionych zaciera granicę między formacjami rodzimymi a obcymi. Wszystko to sprzyja internacjonalizacji tego typu słownictwa, tym bardziej że wzory nie płyną z jednego źródła: najczęściej są angielskie (cyber-, info-, e-), ale są i zaskakujące: włoskie (kato-) i rosyjskie (ero-). Polszczyzna w dobie globalizacji uczestniczy w międzynarodowych procesach słowotwórczych i dostosowuje je do swojego systemu.